Avatar (2009)

Το έτος 2154 σε ένα μακρινό φεγγάρι, την Pandora, ανακαλύπτεται ένα σπάνιο ορυκτό το οποίο θα σώσει το ενεργειακό πρόβλημα της Γης. Η ντόπια φυλή, οι Naʼvi αποτελεί εμπόδιο στην εξόρυξή του. Ο παραπληγικός πρώην πεζοναύτης Jake Sully (Sam Worthington) θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα Avatar. Μέσω αυτού θα αποκτήσει έτσι ένα εγκεφαλικά ελεγχόμενο από τον ίδιο ον που μοιάζει με Naʼvi ώστε να έρθει σε επαφή με τους ντόπιους.

Ο James Cameron μετά από μία δωδεκαετή απουσία επέστρεψε με ένα μεγαλεπήβολο blockbuster, εγκαινιάζοντας επίσημα το πέρασμα στην 3D εποχή. Πέραν όμως των τεχνολογικών επιτευγμάτων το Avatar δεν καταφέρνει να προσφέρει κάτι ουσιαστικά νέο στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας, αντιθέτως προσδίδει μια συντηρητική οπτική στο είδος. Το φαινομενικά πλούσιο σενάριο αποδεικνύεται άκρως σχηματικό καθώς παρότι άπτεται πολλών θεμάτων ουσιαστικά αποτελείται από κενοσοφίες. Ενώ προσπαθεί να κινηθεί στο τρίπτυχο, πνευματικότητα – ισότητα – ειρήνη, δεν εμβαθύνει σε κανένα από αυτά.

Στο θρησκευτικό τομέα αναμιγνύονται στοιχεία Ινδουισμού με μία ελαφρά New Age αισθητική και έτσι καταλήγουμε στον τυποποιημένο όρο Avatar. Μέσω αυτού, το κλασσικό μοτίβο του Λευκού Μεσσία επαναλαμβάνεται στο πρόσωπο ενός τυπικού αντί-ήρωα που πρέπει να σώσει τους άμαθους ιθαγενείς από τους ομοεθνείς του. Έτσι ένας “άχρηστος” στρατιώτης βρίσκεται στη θέση να ηγείται μιας φυλής καθώς θεωρείται de facto ανώτερός τους. Παράλληλα οι φιλειρηνιστές Naʼvi θα τεθούν μπροστά σε ένα προσχηματικό δίλημμα, είτε θα πολεμήσουν μαζί είτε θα σκοτωθούν από Γήινους. Οδηγούνται λοιπόν σε έναν υποσυνείδητο εξαγνισμό του πολέμου καθώς πρόκειται για καλό-αμυντικό σκοπό.

Είναι άγνωστο αν οι πραγματικές προθέσεις του Cameron ήταν διαφορετικές από το τελικό αποτέλεσμα. Τα παραπάνω όμως στοιχεία σε συνδυασμό με την επιλεκτική προσέγγιση των οικολογικών θεμάτων, την επιδερμική συμπάθεια στους ιθαγενείς και την προσεγμένη προώθηση του μιλιταρισμού αφήνουν περισσότερο το αίσθημα μιας συγκεκαλυμμένης προπαγάνδας παρά ενός ιδεαλιστικού φιλμ που έχει σκοπό να προάγει την ανοχή στη διαφορετικότητα και την ειρηνική συνύπαρξη.