Ιστορία 52 (2007)

Ίσως η καλύτερη Ελληνική ταινία που βγήκε το 2007 και πραγματικά μία από τις πιο εντυπωσιακές των τελευταίων ετών στο χώρο του φανταστικού, είδος ανύπαρκτο για τα ελληνικά δεδομένα. Επιρροές από παντού, αισθητική ονειρικού και παράνοιας Lynch, κλειστοφοβικό ψυχολογικό θρίλερ από Repulsion, σχιζοφρενική εκδοχή του Groundhog Day, μοναξιά τρέλας από Clean, Shaven, υπολείμματα μιας διαστροφικής εκδοχής του Cronnenberg στο Eternal Sunshine of the Spotless Mind. Στην πρώτη του μεγάλου μήκους δουλεία ο Αλέξης Αλεξίου δείχνει τι έχει διαβάσει και τι έχει δει χωρίς να τα αντιγράφει “με άποψη”, όπως συνήθως γίνεται από νέους σκηνοθέτες.

Η ιστορία εντελώς τυπική και καθόλου πρωτότυπη, Boy meets girl, αλλά αυτό σε πρώτο επίπεδο. Ο Ιάσονας την πέφτει στην Πηνελόπη (συμβολικά ονόματα), γνωρίζονται και μετά από λίγο καιρό η Πηνελόπη μετακομίζει στο σπίτι του, εκεί τελειώνει και η επιφανειακή ερμηνεία του σεναρίου. Ο Αλεξίου ακολουθεί πιστά το πρώτο μάθημα Κινηματογράφου, ο κινηματογράφος είναι εικόνα, και παίζει με αυτή, σε βάζει σε αυτή, δε σε αφήνει να ξεφύγεις από τις εικόνες. Η αφηγηματική προσέγγιση της ιστορίας δεν είναι γραμμική, δεν γίνεται προοδευτικά, μπαίνεις σε μία ατέρμονη αλυσίδα, σε έναν λαβύρινθο που ποτέ δεν ξέρεις που βρίσκεσαι, στην αρχή ή στη μέση, στην πραγματικότητα ή στην φαντασία, μπαίνεις στο μυαλό του πρωταγωνιστή ή είσαι ακόμα στο δικό σου;

Αυτό έχει ξαναγίνει αλλά ο Αλεξίου το προχωράει ακόμα περισσότερο και αφού σε βάλει στην εικόνα, αρχίζει να την τεμαχίζει και να δημιουργεί μικρούς κόσμους μέσα στις κεντρικές εικόνες, οι οποίοι ανοίγονται με μαθηματική πρόοδο, παίζουν με τις πιθανότητες, δημιουργούνται σε αντίστιξη των επιλογών και καταστρέφοντας ότι έμεινε πίσω. Παίζει με την υποκειμενικότητα των γεγονότων και την αντικειμενικότητα που θεωρητικά δίνει στον θεατή μην αφήνοντας περιθώρια ερμηνειών.

Ο πρωταγωνιστής ακολουθεί τις αντιστοιχίες του κάθε παράλληλου κόσμου, δοκιμάζει τις επιπτώσεις της κάθε επιλογής του, χωρίς να το κάνει με ύφος. Όλη η πλοκή είναι καθαρά ένα δράμα δωματίου με στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ. Ή και το αντίστροφο. Σε ένα διαμέρισμα είναι όλη η εξέλιξη, αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να ξεφύγει από το κλειστό και να παίξει με το έξω, χωρίς να φύγει από το φυσικό περιβάλλον, χωρίς ο χώρος να τον εμποδίζει.

Όλες οι πιθανότητες βέβαια περικλείουν τον ήρωα, ο οποίος αποτελεί και το κεντρικό σημείο αναφοράς, και η κάθε πιθανότητα είναι για την δεδομένη στιγμή η πραγματικότητα του. Κρατώντας τον ήρωα, με τις ψευδαισθήσεις του, κεντρικό άξονα των πιθανοτήτων όμως, χάνεται η αίσθηση του φανταστικού και του αληθινού καθώς παίζεται στη λεπτομέρεια ο καθορισμός και η διάκριση αυτής της λεπτής και αόρατης ισορροπίας. Με δυο λέξεις φανταστικός κινηματογράφος, που είναι αποκλειστικά στην ευχέρεια και την δεξιοτεχνία του σκηνοθέτη είτε να τον δημιουργήσει είτε να τον καταστρέψει αμέσως, ο Αλεξίου τα καταφέρνει.

Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι ο Γιώργος Κακανάκης (multimedia καλλιτέχνης), με την φωνή του Γιώργου Καραμίχου, και η Σεραφίτα Γρηγοριάδου (Σπιρτόκουτο). Η ερμηνεία του Κακανάκη μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, μιας και ρόλοι όπως αυτοί μπορούν εύκολα από αβανταδόρικοι να ξεφύγουν από το σοβαρό και να καταλήξουν ακόμα και αστείοι, κάτι που σε καμία στιγμή δεν συμβαίνει στην ταινία. Η Γρηγοριάδου σαφέστατα αγνώριστη από την ερμηνεία της στο Σπιρτόκουτο, γεμίζει την οθόνη, δίνει αυτή την αίσθηση της έντονης παρουσίας χωρίς να είναι λόγω της φυσιολογία της, ενώ οι εκφράσεις τις δείχνουν τόσο έντονα φυσικές που τεχνηέντως αφήνουν την αίσθηση του ψεύτικου, όπως συνήθως γίνεται με τις παγωμένες ηρωίδες του Lynch. Επίσης συμπρωταγωνιστούν και οι Δάφνη Λαμπρόγιαννη, Αργύρης Θανάσουλας, Ορφέας Ζαφειρόπουλος και η Γιασεμή Κηλαηδόνη.

Στο τεχνικό κομμάτι, είναι μια ανεξάρτητη παραγωγή της Tugo Tugo Productions,  ενώ για την ταινία έχει χρησιμοποιηθεί μια τεχνολογικά εξελιγμένη και καινοτόμος διαδικασία, γυρισμένη σε φιλμ σούπερ 16 χιλιοστών, στη συνέχεια επεξεργάστηκε σε High Definition και τελικά μεταφέρθηκε σε φιλμ 35 χιλιοστών. Ο διευθυντής φωτογραφίας, Χρήστος Καραμάνης, δείχνει να ακολουθεί την σκανδιναβική ψυχρή νοσηρά σκοτεινή σχολή, το μοντάζ ο έχει αναλάβει ο Πάνος Βουτσαράς, τα σκηνικά η ζωγράφος Πηνελόπη Βαλτή, ενώ τη μουσική υπογράφει ο Felizol (Γιάννης Βεσλεμές).

Συμπερασματικά, έχουμε μία πραγματικά καλή ταινία, χωρίς να γίνεται κριτική με επιείκεια βασιζόμενη στο γεγονός του ότι είναι Ελληνική παραγωγή. Επιτέλους δεν έχουμε ακόμα μια “καλή για τα Ελληνικά δεδομένα” ταινία, επιτέλους μπορεί να σταθεί άξια και ουσιαστικά μπροστά σε πολλές αντίστοιχες μετριότητες που μας έρχονται συχνά και εκθειάζονται χωρίς λόγο.

Ένα μόνο είναι το μείον που έγκειται στην καταγωγή της ταινίας, και σε αυτό προφανώς δεν φταίνε οι συντελεστές, το Κέντρο Κινηματογράφου την ανακάλυψε την τελευταία στιγμή και χρηματοδοτήθηκε μόλις ένα μήνα πριν από την πρεμιέρα και την υποψηφιότητα της για Καλύτερη Ταινία στο φεστιβάλ του Rotterdam, ενώ ολοκληρώθηκε μόλις δύο ημέρες πριν προβληθεί εκεί. Επίσης την τελευταία στιγμή η ταινία κατάφερε να εξασφαλίσει διανομή στην Ελλάδα, ενώ ήδη είχε πάει ουσιαστικά “μόνη” της για να προβληθεί ως την Berlinale. Εκτός από τους τις εταιρίες όμως, ελάχιστη προβολή είχε και στα mainstream μέσα, αλλά ακόμα και όσοι ασχολούνται με τον κινηματογράφο έχουν γράψει λίγα και παραδόξως δεν υπήρξε το hype που θα μπορούσε να έχει άνετα στον κλειστό κύκλο τον Ελλήνων κινηματογραφόφιλων.

Το θετικό όμως στην Ιστορία 52, είναι ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο Αλέξης Αλεξίου με την πρώτη του δουλεία μπαίνει απευθείας στα ταλέντα που υπάρχουν στην Ελλάδα και σίγουρα έχει όλα τα εχέγγυα να αποτελέσει μια νέα ελπίδα για πραγματικό κινηματογράφο.