Dallas Buyers Club (2013)

Ο Καναδός σκηνοθέτης Jean-Marc Vallée έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να είναι ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους στον κινηματογράφο του Κεμπέκ. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός και εκτός της χώρας πρωτίστως με την πετυχημένη κωμική ταινία C.R.A.Z.Y. (2005) αλλά και με το πιο πρόσφατο και πιο εμπορικό Café de Flore (2011). Για την τελευταία του δουλειά ο Vallée επιστρέφει μετά από τέσσερα χρόνια και το The Young Victoria (2009) στο Hollywood με το βιογραφικό δράμα Dallas Buyers Club. Η ταινία είναι υποψήφια για 6 βραβεία Oscar ανάμεσά τους Καλύτερης Ταινίας, Πρώτου και Δεύτερου Ανδρικού Ρόλου και Πρωτότυπου Σεναρίου.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο Ron Woodroof (Matthew McConaughey), ένας ηλεκτρολόγος και cowboy του ροντέο από το Dallas διαγιγνώσκεται πως πάσχει από AIDS και του απομένουν μόλις 30 μέρες ζωής. Ο Woodroof δεν δέχεται την διάγνωση καθώς πιστεύεται πως η πάθηση προσβάλλει μόνο ομοφυλόφιλους και εκείνος ήταν straight και ομοφοβικός. Όταν τελικά αποδέχεται πως είναι όντως ασθενής θα ψάξει κάθε πιθανό τρόπο θεραπείας. Αφού απορρίψει την ενδεδειγμένη πρόταση του πειραματικού φαρμάκου ΑΖΤ θα στραφεί σε άλλες μεθόδους θεραπείας από το Μεξικό. Βλέποντας πως ξεπέρασε το όριο ζωής που του είχαν θέσει, αποφασίζει να εισάγει παράνομα και να πουλήσει τη νέα φόρμουλα. Με τη βοήθεια της επίσης οροθετικής τρανσέξουαλ Rayon (Jared Leto) θα έχει πρόσβαση στα gay στέκια και για την ευκολότερη διανομή ιδρύουν το συνδρομητικό Dallas Buyers Club. Αυτές οι κινήσεις θα προκαλέσουν την αντίδραση των αρχών.

Παρά την γενική του αναγνωρισιμότητα ο Vallée δεν χαρακτηρίζεται από ένα συγκεκριμένο κινηματογραφικό ύφος. Για αυτό το λόγο δεν υπήρχαν συγκεκριμένες προσδοκίες με αυτή την τελευταία του δουλειά. Το μόνο κοινό στοιχείο που συνδέει την υπάρχουσα φιλμογραφία του είναι η ιδιαίτερη εμμονή του στην ανάπτυξη των χαρακτήρων του και αναμφίβολα στο Dallas Buyers Club φτάνει σε ένα νέο υψηλότερο επίπεδο. Ακολουθώντας μία εξαιρετικά κλασσική μεν αλλά σίγουρα ενδιαφέρουσα προσέγγιση οι δύο βασικοί ήρωες κινούνται στο τυπικό αντιθετικό ζευγάρι. Ο άξεστος white trash ομοφοβικός straight θα πρέπει να συνυπάρξει με την εκλεπτυσμένη πρώην εύρωστη και πλέον ξεπεσμένη τρανσέξουαλ πόρνη καθώς η κοινή τους ασθένεια τους ενώνει. Η επιτυχία αυτού του δίπολου σαφώς οφείλεται και στις πειστικές και ακραίες αλλά όχι υπερβολικές ερμηνείες των McConaughey και Leto. Πέραν των εμφανών αλλαγών που υπέστησαν και οι δύο στην εμφάνισή τους ώστε να παρουσιάζουν μία αληθοφανή εικόνα ενός ασθενή του AIDS κατάφεραν να παραμείνουν και ερμηνευτικά πιστοί στις περσόνες που υποδύονται.

Ο McConaughey δίνοντας ίσως την πιο σημαντική ερμηνεία ως τώρα στην καριέρα του εμφανίζει με τον πιο αδρό τρόπο την πτώση ενός ανθρώπου και της απότομης συνειδητοποίησης του δράματός του. Χωρίς να κινηθεί καθόλου σε μελοδραματικές μανιέρες και υπερτονίζοντας λίγο την αλλαγμένη εμφάνισή του, απεικονίζει την σταδιακή αποσάθρωση του εγωισμού και της υπεροψίας του ήρωά του μέσω της ασθένειας που τον καταστρέφει. Παράλληλα θα καταφέρει στην διάρκεια της ταινίας να αναγεννηθεί ή έστω να ανασυσταθεί χωρίς πάλι να φτάνει σε υπερβατικές σκηνές, μένοντας περισσότερο σε μία πιο ρομαντική αίσθηση κλασσικού Hollywood. Εννοείται πως στο πρόσωπο του χαρακτήρα του Woodroof αντικατοπτρίζονται σε ένα μεγάλο βαθμό όλες οι προκαταλήψεις και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων εκείνης της δεκαετίας και της αντιμετώπισης ενός αγνώστου και “περιθωριοποιημένου” ιού που ξαφνικά καταστρέφει την ευδαιμονία των 80s. O Leto, ο οποίος επιστρέφει κινηματογραφικά μετά από τέσσερα χρόνια, αποδίδει ακριβώς αυτόν τον θεωρητικά ηθικό βούρκο που όλοι ήθελαν να αποφύγουν. Χωρίς να μετατρέπει την Rayon σε μία καρικατούρα κρατάει τις ισορροπίες και δίνει την απαραίτητη υποστήριξη στην αρχική αντιφατικότητα του Woodroof. Δυστυχώς κάποια cliches δεν λείπουν αλλά αυτά ίσως θα μπορούσαν να αποδοθούν στην πιο πειστική απεικόνιση της εποχής.

Η κλασσική αισθητική της σκηνοθεσίας του Vallée θα δέσει με το σενάριο που υπογράφουν οι Craig Borten και Melisa Wallack το οποίο είναι απόλυτα γραμμικό και θέλει επίσης να θίξει κάποια επιπλέον θέματα πέραν από το να χτίσει τους ισχυρούς χαρακτήρες. Όπως έχει ήδη αναφερθεί η προκατάληψη για το AIDS στα 80s και η στοχοποίηση των ασθενών και γενικότερα των ομοφυλοφίλων ήταν ιδιαίτερα έντονη και βασιζόταν στην άγνοια ακόμα και των επιστημόνων. Το Dallas Buyers Club προσπαθεί κάπως να δικαιώσει όσους υπέστησαν αυτή την συμπεριφορά και ίσως να μεταφέρει μια περίεργη εποχή που δεν θυμίζει καθόλου την πολιτικά ορθή κατάσταση του σήμερα. Πάλι αποφεύγονται οι μελοδραματικοί τόνοι και διατηρείται μία ελαφρώς συναισθηματική αλλά όχι και προκλητική απεικόνιση. Ο Vallée δεν θέλει να βάλει τον θεατή μέσα στο πρόβλημα ούτε να τον πιέσει να φτάσει σε κάποια λύση ή να επιβαρυνθεί σε βαθμό που θα ενοχληθεί. Αντιμετωπίζει το AIDS με μία τρυφερή απόσταση, ένα ενδιαφέρον που φτάνει μέχρι τον κοινωνικό προβληματισμό αλλά δεν πιέζει για κάτι περισσότερο. Παρά την καταγγελία προς τον Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) η ταινία δεν γίνεται ποτέ ουσιαστικά πολιτική απλά αγγίζει και αυτό το κομμάτι του τυπικού λαϊκού ήρωα απέναντι στο σύστημα. Αν και έχει βασιστεί σε ένα μεγάλο βαθμό στην πραγματική ζωή του Ron Woodroof το σενάριο έχει επίσης κάποια έντονα fictional στοιχεία με πιο ξεκάθαρο αυτό της δημιουργίας της Rayon.

Το Dallas Buyers Club είναι χωρίς αμφιβολία η ταινία που θα αναδείξει καλλιτεχνικά τόσο τον Jean-Marc Vallée όσο και τον Matthew McConaughey και δευτερευόντως τον Jared Leto. Παρά τα όποια μειονεκτήματα έχει, είναι ένα ξεκάθαρο δυνατό δράμα χαρακτήρων πάντα μέσα στα πλαίσια των κανόνων του τυπικά κλασσικού Hollywood του παρελθόντος, με ό,τι σημαίνει αυτή η κατηγοριοποίηση. Είναι μία ταινία ισορροπίας οριακών ζευγαριών που κινούνται ανάμεσα στον ρεαλισμό και στη φαντασία, στην ελπίδα και στην απογοήτευση, στην αδικία και στην δικαίωση, στην ετεροφυλοφιλία και στην ομοφυλοφιλία, στο AIDS και στη ζωή.