Una Vita Tranquilla (2010)

ΟToni Servillo είναι χωρίς αμφισβήτηση ο σημαντικότερος ηθοποιός στην Ιταλία την τελευταία δεκαετία, μόνο οι ερμηνείες του στις ταινίες του Paolo Sorrentino αρκούν για να του παραχωρηθεί αυτός ο τίτλος. Στο Una Vita Tranquilla δεν περίμενα να δω κάτι πρωτοποριακό ή τόσο συγκλονιστικά καινούριο και έτσι αν δεν ήταν η σίγουρη επιλογή του Servillo ίσως να το παρέβλεπα, και αυτό θα ήταν λάθος.

Η ιστορία είναι βασισμένη στο βραβευμένο με το βραβείο Solinas βιβλίο του Filippo Gravino Il Nemico dell’Acqua, ο οποίος γράφει και το σενάριο. Επίσης έχει επηρεαστεί από τα γεγονότα του Duisburg το 2007, όπου 6 Ιταλοί βρέθηκαν δολοφονημένοι σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών.

Ο Rosario Russo (Toni Servillo), είναι ένας πενηντάχρονος Ιταλός, μετανάστης στη Γερμανία, πετυχημένος σεφ και συνιδιοκτήτης ενός εστιατορίου-ξενοδοχείου. Έχει παντρευτεί μία όμορφη Γερμανίδα, την Renate (Juliane Köhler) και είναι πατέρας του εννιάχρονου Mathias (Leonardo Sprengler). Η ήσυχη ζωή του, στην εξοχική περιοχή που ζει, θα διαταραχθεί από την ξαφνική επίσκεψη δύο νεαρών Ναπολιτάνων του Diego (Marco D’Amore) και του Edoardo (Francesco Di Leva) που φαίνεται να τον γνωρίζουν και μένουν στο ξενοδοχείο του. Ξαφνικά ο Rosario πρέπει να ανατρέξει σε γεγονότα που συνέβησαν 12 χρόνια πριν.

Οι δύο νέοι βρίσκονται στη Γερμανία για να εκτελέσουν ένα συμβόλαιο θανάτου με αφορμή τη μεταφορά απορριμμάτων από την Campania σε ένα εργοστάσιο που τα επεξεργάζεται έξω από το Wiesbaden. Κάτι που προφανώς δεν αρέσει στην Camorra καθώς εμποδίζει το ξέπλυμα χρημάτων. Η σχέση του Rosario με την Camorra πηγαίνει αρκετά χρόνια πίσω μέχρι που αποφάσισε να σκηνοθετήσει το θάνατό του, να αφήσει την γυναίκα του και τον ανήλικο γιό, Diego, του στην Napoli, να σβήσει το παρελθόν του και να ξεκινήσει μια καινούρια ζωή στη Γερμανία. Μέχρι που ο ενήλικος πλέον Diego τον βρίσκει.

Η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ευρωπαϊκό ή ακόμα καλύτερα Ιταλικό Neo-Noir, μιας και καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά του. Είναι ακόμα ένα βραδυφλεγές δράμα που δεν εξελίσσεται μέσα αλλά παράλληλα στην Ναπολιτάνικη Camorra. Ο Servillo δίνει ακόμα μια μεγάλη ερμηνεία, μπορεί η φύση του ρόλου να μην του επιτρέπει να φτάσει στα επίπεδα του Il Divo αλλά σαφώς υπηρετεί απόλυτα την αισθητική του φιλμ και σαφέστατα του προσδίδει βαρύτητα. Επίσης ο Servillo κέρδισε το βραβείο του καλύτερου ηθοποιού στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Ρώμης το 2010. Απρόσμενα καλός είναι και ο Marco D’Amore στον ουσιαστικά πρώτο του πρωταγωνιστικό του ρόλο.

Τα τελευταία χρόνια, νέοι Ιταλοί κινηματογραφιστές, κυρίως προερχόμενοι από την ευρύτερη περιοχή της Campania, επιδεικνύουν μια ιδιαίτερη ικανότητα στο να αντιμετωπίζουν με ξεχωριστή κυνικότητα την Camorra αλλά και την Mafia. Αυτή τους η στάση δείχνει  να συμβάλει στην απομυθοποίηση του θρύλου που υπήρχε και γιγαντώθηκε και κινηματογραφικά κυρίως στα 70s για το ρόλο και τις ικανότητες των μαφιόζων. Σε αυτή την ενδοσκόπηση του προβλήματος αρνητικό ρόλο έχει προσδώσει και η πολιτική κατάσταση της Ιταλίας. Από τη μία έχουν μόλις συμπληρωθεί 20 χρόνια από την πολίτική κάθαρση των Mani Pulite, από την άλλη σήμερα υπάρχουν οι καταγγελίες για τα σκάνδαλα του Berlusconi με την Mafia.

Το Una Vita Tranquilla είναι μια βαριά ταινία, μια γκρίζα παρουσίαση της Camorra, μακριά από το θέαμα, μακριά από τον ψεύτικο ηρωισμό και εκλεπτυσμό των μαφιόζων, είναι ένα film-noir γυμνό από φτηνούς εντυπωσιασμούς και ίσως αυτό το δυσκολεύει να γίνει αρεστό στο πλατύ κοινό. Το σενάριο είναι ένα συμπαγές μεθοδικά εκτελεσμένο πάζλ χωρίς κενά και τρύπες που θα αφήσουν περιθώρια να ξεφύγεις από την παγωμένη ατμόσφαιρα που θέλει να δημιουργήσει. Η Camorra υπάρχει, την βλέπεις, σε αγγίζει, χωρίς όμως να θες ποτέ να την συναντήσεις.

Δεν είχα μια πρότερη σχέση με το έργο του Claudio Cupellini με αποτέλεσμα να μην ξέρω προφανώς τι να περιμένω, μιας και ως τώρα είχε ασχοληθεί μόνο με κωμωδίες. Παρ’ όλα αυτά με το Una Vita Tranquilla δείχνει στοιχεία μεγάλου σκηνοθέτη που αν συνεχίσει έτσι μπορούμε να περιμένουμε μόνο κάτι καλό μελλοντικά. Στα χνάρια του Le Conseguenze dell’Amore του Sorrentino, καταφέρνει να μεταφέρει μια καθαρά Νότια ιστορία στον ψυχρό ευρωπαϊκό Βορρά έτσι αποστασιοποιείται από το χώρο και δίνει καθαρά άμεσα συναισθήματα στον θεατή χωρίς να τον βάζει μέσα στο πρόβλημα όπως έκανε για παράδειγμα το Gomorra. Καταφέρνει επίσης να χειριστεί απίστευτα το εργαλείο, Toni Servillo, δίνοντας του τον χώρο που χρειάζεται για να ξεδιπλώσει τις ικανότητες του, ακόμα και στα Γερμανικά.

Η φωτογραφία μεταφέρει την ψυχρή και πένθιμη ατμόσφαιρα που ο Cupellini θέλει να δώσει στην ταινία του και δεν είναι άλλωστε τυχαίο μιας και ο διευθυντής της φωτογραφίας είναι ο Ούγγρος Gergely Pohárnok που ήταν υπεύθυνος και για το άκρως σκοτεινό Taxidermia. Αν ο Servillo αποτελεί ηθοποιό-φετίχ για τους νέους σκηνοθέτες ίσως το ίδιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ο συνθέτης Teho Teardo που υπογράφει την πρωτότυπη μουσική. Μπορεί να είναι πλέον κλασσικός ο ηλεκτρονικός του ήχος, αλλά νομίζω θα είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κάποιος σύγχρονη Ιταλική ταινία χωρίς την μουσική του.

Έχει ο καθένας το δικαίωμα να ζει μια ήσυχη ζωή;